Friday, 19 September 2014

ແພດານ ພີດານ ເພດານ ພັດທະນາການທາງພາສາລາວ






-ເຮືອນ­ໜຶ່ງໆ­ ມັກຈະ­ມີແພດານ ເຮືອນສະ­ໄໝບູຮານ ແພດານ­ມັກຈະ­ເປັນໄມ້, ຫຼືເປັນແພ, ເຮືອນ­ລາວບູຮານ ແພດານຈະ­ເປັນແພສາເປັນສ່ວນໃຫຍ່ (ເວັ້ນເຮືອນ­ມຸງຫຍ້າ ມັກຈະ­ເອົາໄມ້ໄຜ່­ສານເປັນແພດານ) ຢູ່­ທີ່­ວັດ­ຍາດໂຍມ­ມັກຈະ­ເຮັດ ແພດານ­ດານ ດ້ວຍຜ້າໃໝ ຝ້າຍ ຫຼືຜ້າກໍາມະ­ຍີ່ ແລະ­ອື່ນໆ­ ໄປຖວາຍ­ວັດ ເພື່ອກັ້ງ­ສາ­ລາໂຮງ­ທໍາ ແລະ­ທີ່ພຣະ­ເຈົ້າໃຫຍ່ປະ­ດິດສະ­ຖານໃນ­ສິມ ແລະ­ສາ­ລາ ແມ່ນ­ກຸດ­ຕິ ວິຫານ ເມື່ອ ໒໐ ປີກັບໄປມັດ­ມີແພດານແພ, ປັດ­ຈຸບັນ­ກໍມີ ແຕ່ໄດ້­ຮັບ­ຄວາມ­ນິຍົມນ້ອຍ ແນ່ ເພາະ­ປັດ­ຈຸບັນ ນິຍົມເຮັດແພດານ­ສໍາເຣັດ­ຮູບ ດ້ວຍ­ປູນ­ຊີມັງ, ຍິຊ່ໍາ, ກະ­ຕົງ ແລະ­ແຕ້ມ­ຮູບ­ສວຍ­ງາມ, ໃນ­ວັດ­ໜຶ່ງ­ມັກປະ­ດັບປະ­ດາແພດານ­ສວຍ­ງາມກ່ອນ­ອື່ນ­ໝົດ ແມ່­ສາ­ລາໂຮງ­ທໍາ ເພາະ­ສາ­ລາໂຮງ­ທັມ ເປັນ­ທີ່­ຍາດໂຍມ­ມາ­ທໍາບຸນ­ຫຼາຍແທບ­ທຸກ­ວັນ ສະ­ນັ້ນ ຈຶ່ງຕ້ອງ­ມີການເອ້ຍ້ອງ­ສວຍ­ສົດ­ງົດ­ງາມ ເພື່ອເປັນ­ທີ່ຈະ­ເລີນ­ຕາ ຈະ­ເລີນໃຈແກ່­ຍາດ­ສັດ­ທາ­ທັມ­ທີ່­ມາ­ພົບ ເຫັນ, ລອງ­ລົງ­ມາແມ່ນ­ສິມ ແລະ­ກຸຕິຕາມ­ລໍາດັບ.
- ທີ່­ທີ່ແພດານ­ສາ­ລາໂຮງ­ທັມ­ນັ້ນ ທີ່­ນິຍົມ­ກັນແຕ້ມ­ຮູບ­ຫຼາຍ­ທີ່­ສຸດ ແລະ­ແທບ­ທຸກ­ວັດ­ມັກຈະ­ເປັນ­ຮູບພຣະ­ເວດ ພຣະ­ເຈົ້າ­ສິບ­ຊາດ ແລະ­ປະ­ຫວັດພຣະ­ພຸດທະ­ເຈົ້າ, ການແຕ້ມ­ຮູບເພດານ ແລະ­ຝາ­ຜະ­ໜັງ­ນັ້ນ ເທົ່າ­ທີ່­ພົບ­ບໍແມ່ນ­ນິຍົມແຕ່ສະ­ໄໝນີເທົ່ານັ້ນ ມີການິຍົມ­ກັນ­ມາ­ຕັ້ງແຕ່­ອານາ­ຈັກລ້ານຊ້າງ­ພຸ້ນ ດັ່ງ­ຮູບແຕ້ມ­ສິນ­ວັດ­ສີສະ­ເກດ ແມ່ນແຕ້­ຮູບປະ­ຫວັດ­ວຽງ­ຈັນ ແລະ­ພະ­ລັກພະ­ລາມ (ນັບແຕ່ເຂົາ­ສ້ອມແຊມ­ວັດ­ສີສະ­ເກດ­ມາ ຍັງ­ບໍ່­ທັນໄປເບິ່ງເທື່ອວ່າເພິ່ນ­ຮັກ­ສາໄວ້­ຫຼືບໍ ? ຄັນ­ຮັກ­ສາໄວ້ແມ່ນ­ດີ ຄັນ­ທໍາ­ລາຍ­ຖິ້ມ­ກໍເປັນໜ້າເສັຍ­ດາຍ­ມູນ­ມໍລະ­ດົກ­ທາງ­ວັດທະ­ນະ­ທໍາ ເມື່ອ ໒໐໐ ປີແທ້ໆ­) ນອກ­ຈາກ­ນີ້­ຍັງ­ພັບ­ຫຼັກ­ຖານ ທີ່ນະ­ຄອນ­ຫຼວງພຣະ­ບາງ­ຫຼາຍ­ວັດ.
- ແພດານ ຕາ­ຄະ­ຕິບູຮານ ຄົງຈະ­ເຮັດດ້ວຍແພ ດັ່ງ­ທີ່­ປາກົດ­ຫຼັກ­ຖານໃນເມືອງ­ລາວ ເມື່ອ ໒໐ ປີກັບ­ຄືນໄປ, ອາດເປັນເພາະ­ເຮັດດ້ວຍແພນີ້ເອງ ພາ­ສາບູຮານ ຈຶ່ງ­ຮຽກວ່າ "ແພດານ", ແຕ່ສະ­ໄໝຍັງນ້ອຍ ພາ­ສາບ້ານ ຜຂ ຮຽກວ່າ "ພີດານ"(ປັດ­ຈຸບັນ ວ່າແພດານ­ທົ່ວໄປໝົດແລ້ວ) ຄໍາວ່າ­ພີດານ­ອາດເປັນສ້ຽງພ້ອງ­ຈາກ "ແພດານ" ປັດ­ຈຸບັນ­ນີ້ ຄໍາວ່າ ແພດານ­ນັ້ນ ໄດ້­ຮັບ­ຄວາມ­ນິຍົມ­ລົງວ່າ "ເພດານ", ຕາ­ພາ­ສານິຍົມສະ­ໄໝໃໝ່.
- ຫຼັກ­ຖານ­ໜຶ່ງ­ທີ່­ຢັ້ງ­ຢືນວ່າ ແພດານ ເປັນ­ພາ­ສາບູຮານ ແລະ­ຕ້ອງ­ຢູ່ເທິງ­ກັ້ນ­ກັນລະ­ຫວ່າງ­ທີ່­ສູງ ແລະ­ທີ່ຕ່ໍາ ຄື ທີ່­ປາກດ້ານເທິງ­ຂອງ­ຄົນເຮົາ ເຂົາກໍຮຽກວ່າ "ແພດານ" ການ­ທານແພດານໄດ້­ອານິສົງ­ຫຼາຍ ປາກົດໃນ­ໜັງ­ສືສະ­ຫຼອງແພດານ ທີ່ພຣະ­ສົງ­ມັກ­ນໍາເອົາໄປເທດ ສະ­ຫຼອງ­ຍາມ­ມີການ­ຖວາຍເພດານ.